سازمان غذا و دارو / مسمومیت مجموعه‌ای از علائم در بدن است که در اثر جذب ماده‌ی بیگانه از راه‌های مختلف از جمله استنشاقی، خوراکی، تماس پوستی، تزریقی و غیره بروز پیدا می‌کند. متاسفانه سهل انگاری در نگهداری و عدم حذف صحیح داروها و مواد شیمیایی در منزل، سالانه مقادیر قابل توجهی از عوامل شیمیایی و داروهای صناعی را وارد محیط زیست می‌کند و تماس با اینگونه ترکیبات سبب ایجاد مسمومیت در افراد خصوصاً در گروه های حساس تر مانند کودکان و سالمندان خواهد شد. مسمومیت‌ها می توانند به دنبال تماس‌های عمدی یا اتفاقی با مواد شیمیایی آسیب رسان رخ دهد. شناخت الگوی مسمومیت‌ها، داشتن اطلاعات کافی از نحوه نگهداری، مصرف، عوارض، خطرات و هشدارهای مربوط به مواد دارویی و شیمیایی کمک شایانی به پیشگیری از وقوع مسمومیت می‌نماید.
وقوع مسمومیت‌های شغلی حاد و مزمن در کارگران شاغل در کارخانجات صنایع شیمیایی و مشاغل خاص نیز جای تعمق دارد. همچنین سوء مصرف مواد مخدر و محرک، خود می‌تواند عامل بروز مسمومیت و حتی در برخی موارد موجب مرگ افراد باشد. الکل یکی از ترکیبات اعتیاد آوری است که مصرف آن اخیرا بین جوانان و نوجوانان رواج یافته است و در روزهای اخیر شاهد افزایش مسمومیت با آن در برخی شهرها بوده‌ایم. زمانی که مشروبات الکلی آلوده به متانول (خصوصا مشروبات الکلی دست ساز یا تقلبی و قاچاق) یا مقدار زیادی مشروبات الکلی در بازه زمانی کمی مصرف شود، فرد دچار مسمومیت با الکل می‌گردد. مسمومیت با الکل وضعیت خطرناکی است که می تواند عواقب وخیم و حتی مرگ به دنبال داشته باشد. متانول یکی از مرگ بارترین تقلب ها در نوشیدنی های الکلی دست ساز محسوب می شود که این روزها بسیاری از جوانان ایرانی را قربانی خود نموده است. هنگام رویت علایم مسمومیت با الکل لازم است بدون فوت وقت به نزدیک ترین بیمارستان مراجعه شود. همچنین انتظار می رود سایر افرادی که در کنار فرد مسموم بودهاند و از مشروبات الکلی مشترک استفاده کرده‌‌اند حتی در صورتی که بدون هرگونه علامت مسمومیت هستند فورا به بیمارستان مراجعه کنند تا در زمان طلایی و پیش از بروز عوارض جدی بتوان افراد مسموم را نجات داد. یکی دیگر از دلایل مسمومیت الکلی مصرف همزمان برخی داروها از جمله داروهای آرامبخش و ضد درد با الکل است. برخی از داروها می‌توانند اثرات الکل را افزایش دهند و بالعکس و در نتیجه خطر مسمومیت با الکل یا مسمومیت های دارویی افزایش می یابد.
آمار بالای مصرف خودسرانه داروها در جامعه از یک سو احتمال بروز تداخلات دارویی، مقاومت های دارویی و مسمومیت های دارویی را بالا خواهد برد و از سوی دیگر اشتباهاتی که ضمن تجویز و مصرف دارو به صورت ناخواسته صورت می‌گیرد ممکن است بیمار را به سمت مصرف مقادیر بالاتر از دوز درمانی و عوارض ناشی از مسمومیت با داروها سوق دهد. خوشبختانه درصد بالایی از این مسمومیت‌ها به موقع توسط گروه پزشکی تشخیص داده شده و کنترل می‌گردد، ولیکن خسارات جبران ناپذیری را به پیکره اقتصاد، سلامت و بهداشت جسمی و روانی جامعه و خانواده ها وارد خواهد نمود.
فرهنگ سازی در جامعه و نیز استفاده از راه های موثر آموزشی جهت آگاه سازی آحاد مردم در این خصوص و نیز برقراری مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم به منظوری پاسخگویی و راهنمایی به موقع افراد از نقش بسزایی در کاهش مرگ و میر و آسیب‌های اجتماعی مسمومیت های ناشی از داروها و سموم برخوردار است. در این راستا، هر ساله هفته “پیشگیری از مسمومیت‌ها” در هفته اول آبان ماه (۷-۱ آبان ماه) با هدف آموزش و اطلاع رسانی در زمینه پیشگیری و کنترل مسمومیت‌ها به کلیه اقشار جامعه از طریق انتشار مطالب، انجام تبلیغات شهری، اجرای آموزشهای مجازی برای مخاطبین دانش آموز، دانشجو، شاغلین و مراجعه کنندگان به مراکزبهداشتی-درمانی، کارخانجات، مؤسسات، مساجد و انجام عملیات وسیع اطلاع رسانی از طریق رسانه‌های عمومی شامل خبرگزاری‌ها، روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون، ارسال پیامک، درج پیام‌های مربوطه در سربرگ‌های اداری، قبوض آب و برق و پخش مصاحبه‌ها و توصیه‌های علمی اساتید برگزار می‌گردد.
امسال، هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها با شعار “سلامتی را با افزایش آگاهی و اقدام پیشگیرانه از مسمومیت‌ها محافظت کنیم” از تاریخ یکم لغایت هفتم آبان ماه، برگزار خواهد شد. تلاش بر این است تا در این هفته، اطلاع رسانی و آموزش عمومی به صورت وسیع و گسترده در خصوص راه‌های پیشگیری از بروز انواع مسمومیت‌ها و چگونگی کنترل آن و نحوه انجام اقدامات اولیه در مواجهه با فرد مسموم، انجام پذیرد.
ضمن اشاره به دلایل فوق، با توجه به محدودیت تخت‌های بیمارستانی و هزینه‌های بالای دارو و درمان، پیشگیری از مسمومیت‌ها می‌تواند کمک شایانی به تامین سلامت جامعه نماید. بنابرابن، اجرای فعالیت‌های مرتبط با پیشگیری از مسمومیت‌ها در هفته اول آبان ماه با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم سراسر کشور و سازمان‌ها و نهادهای همکار از جمله معاونت درمان، سازمان پزشکی قانونی کشور، معاونت بهداشت، سازمان اورژانس کشور، سازمان آتش نشانی، سازمان آموزش و پرورش و سایرین، می‌تواند در امر آموزش و اطلاع رسانی کلیه اقشار جامعه و کاهش موارد مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی مفید واقع شود.
